Piše: Marinko M. Vučinić
U jeku sve intenzivnijih rasprava o srpskim nacionalnim interesima i srpskom nacionalnom identitetu sve češće se može čuti da se govori o srbijanstvu kao o nekoj posebnoj ne samo jezičkoj odrednici.Srbijanstvo se neštedimice koristi u zvaničnoj hrvatskoj propagandi, zato se u njihovim medijima neprestano govori o srbijanskom Predsedniku, srbijanskoj prestonici, srbijanskoj vladi ili srbijanskom gospodarstvu. Ovakav pristup Srbiji i srpstvu ima svoje duboke korene i doseže istorijski u vreme formiranja nacionalnih pokreta tokom devetnaestog i u prvim decenijama dvadesetog veka kada je bilo potrebno jasno pokazati da srpski narod u Hrvatskoj ne može biti sastavni deo jedinstvenog srpskog nacionalnog korpusa. Zato se i izraz srbijanstvo javlja kao oživljavanje poznatih propagandističkih obrazaca koriščenih u dugotrajnim i tragičnim ne samo političkim obračunima. Međutim, savremena politička namera je očigledna i na istom je tragu, potrebno je ograničiti i omeđiti artikulaciju i zastupanje srpskih nacionalnih interesa samo na Srbiju i uklopiti ih u već uhodanu političku matricu koja se ne sme prostirati van njenih granica. Sam pojam srpstva i dalje se u tom ključu tumači i doživljava kao neka vrsta zločudne imperijalnosti i velikosrpskog nacionalizma.Zato nije slučajno što se sada aktuelizuje srbijanstvo kao jasno određena geografska, kulturna i politička odrednica.Kao jedna od suštinskih posledica ovakvog pristupa je i dalje potencitranje postojanja samo jednog političkog naroda u Hrvatskoj a Srbi su odavno izgubili svoju konstutivnost i svedeni su na meru pripadnosti etničkoj i nacionalnoj manjini a funkcionišu kao sve manji korpus hrvatskih srba ili hrvatskih građana srpske nacionalnosti.Ovakvu poziciju pripadnika srpskog naroda u Hrvatskoj najjbolje je izrazio istoričar Drago Roksandić.“Pritom moram istaći , kada je reč o Republici Hrvatskoj, da nije istina da je večina Srba u Hrvatskoj sudelovala u pobuni protiv Hrvatske, odnosno u ratu protiv nje.Etnodemografska većina je ionako živela na područjima koja su stalno bila pod vlašču legalnih hrvatskih vlasti.Mnogi su izbegli s krajinskih podrućja na razne strane, a nisu retki oni koji su bili izloženi represiji krajinskih vlasti.Nedavno smo prvi put mogli pročitati da se u Hrvatskoj vojsci borio nemali broj hrvatskih građana srpske nacionalnosti“ . Kakve bi reakcije ne samo u okviru naše prosvečene i liberalno demokratski osveščene anacionalne javnosti izazvalo određivanje pripadnika nacionalnih manjina kao srpskih građana mađarske, albanske, bošnjačko-muslimanske ili hrvatske nacionalnosti .To bi bilo okarakterisano i stigmatizovano kao pokušaj asimilacije, izliv veliko -srpskog nacionalizma, potiranje evropskih vrednosti i nastojanje da se ponište nacionalna i manjinska prava različitih nacionalnosti koje dasnas žive u Srbiji.Nevolja je u tome što se srbijanstvo sve više javlja u nastupima političara , javnih i kulturnih delatnika i u samoj Srbiji.Kao da se ponovo javlja vreme Tome Vučića Perišića i podela na otačastvene sinove i nemačkare . Još jedna u nizu naših tragičnih raskola i podela kojih je uvek bilo i koji traju i danas.Ova pojava se skladno uklapa u politikantsku poviku na Beograd i sitno političko kalkulanstvo u optužibi za beogradizaciju Srbije a sve pod vidom zalaganja za što obuhvatniju regionalizaciju naše države.Taj način govora se sve češče i istrajnije javlja i u kulturnoj sferi, pa se mogu čuti sve upornija zalaganja za postojanje srbijanske knnjiževnosti kao omeđenog rezervata.Tako se poništava ukupni korpus srpske književnosti i kulture jer se ona ograničava i svodi samo na geografske okvire Srbije bez obzira što su srpski jezik i srpska kultura široko rasprostranjeni na prostorima Balkana.Naša kultura i književnost se nisu stvaral i ne stvaraju se na srbijanskom jeziku već na srpskom jeziku koji je dugo i uporno funkcionisao kao srpsko-hrvatski jezik i to nakon razbijanja federalne Jugoslavije i formiranja novih nacionalnih jezika nastalih na razvalinama jugoslovenske države i u novormiranim nacionaln-građanskim državama. Svetozar Miletić je u pismu pesniku Petru Preradoviću 1846 godine zapisao. „Mi ćemo ostati Srbi i nećemo biti ni Hrvati ni Ilirci“. Da li smo mi danas spremni da prihvatimo suštinsko značenje ovih reči napisanih pre stopedeset godina a da ne moramo da se izvinjavamo što pripadamao srpskom narodu a ne nekakvom derivatnom srbijanstvu.
30 Novembar 2010 godine Marinko M. Vučinić
