Srpsko- Hrvatski odnosi nakon što je hrvatska država tužila Srbiju za genocid u vreme razbijanja Jugoslavije ponovo su došli u žižu pažnje naše javnosti: Za nekoliko dana dopadljiva priča o značajnoj normalizaciji odnosa između dve zemlje izgubila je gotovo svaki smisao i verodostojnost. To se naročito odnosi na nivo uspostavljenih političkih odnosa koji su već bili uzdrmani nepriličnim piznavanjem Kosova . Kao i uvek do sada glavni remetilački faktor koji ugrožava dobro- susedske odnose je naravno Srbija jer se usudila, ma koliko to bilo iznuđeno, da podnese kontra-tužbu za genocid protiv novostvorene države Hrvatske.
To je zaista neprilična provokacija Srbije, trebala je kao i do sada da ostane u defanzivi i da prihvati kolektivnu krivicu i osudu za genocid , tako bi verovatno bila označena kao konstruktivni faktor u našem regionu. Ovako je Srbija opet ugrozila idilične dobro-susedske odnose pokušavajući najzad da brani pre svega svoje nacionalene i državne interese. A to je politički greh koji se Srbiji nikada nije prašatao. Ponavlja se u beskaraj ista priča o Srbima kao agresorima, etničkim čistačima, neizlečivim nacionalistima, glavnom faktoru razbijanja savezne države Jugoslavije. Ona se uvek aktivira kada Srbija pokušava i nastoji da izađe iz tog nametnutog kruga stalnih optužbi i političkih diskvalifikacija. Ni sadašnja pro-evropska vlada nije pošteđena najtežih optužbi za ponovno oživljavanje velikosrpskog nacionalizma jer nastoji da artikuliše odbranu srpskog nacionalnog i državnog interesa, to je odmah prilika da se aktivira poznati ideološki arsenal o velikosrpskim težnjama za osvajanje tuđih teritorija.
Ni odnosi u sporadičnoj tzv. kulturnoj razmeni nisu pošteđeni ovog političkog balasta i opterećenja bez obzira što je kultura uvek bila istinska prethodnica stvarnog procesa normalizacije srpsko-hrvatskih odnosa. Verovatno da je i nedavno održana nedelja srpske kulture imala tu osnovnu svrhu. Međutim, ova manifestacija je još jednom pokazala tu našu toliko puta iskazanu težnju da zatomimo i prigušimo naš autentični glas u kulturi i da se anacionalnim i politički korektno doziranim programima pokažemo kao dostojni pripadnici tog otmenog srednje-evropskog kulturnog kruga. To je posebna vrsta kompleksa, ponižavanja , dodvoravanja i malograđanske hipokrizije i licemerstva kojoj i skloni predstavnici naših građansko liberalnih politički-kulturnih krugova u dodiru sa”superiornom “ hrvatskom kulturom. I na nedelji srpske kulture u Zagrebu morali smo da pokažemo da smo i mi naučili lekciju o političkoj korektnosti, da dokažemo da pripadamo civilizovanom demokratskom svetu i da iskažemo pokorno razumevanja za uzvišenost domovinskog rata. Pri tome na ovakovoj manifestaciji nema prilike da se otvore najteža i najvažnija pitanja srpsko-hrvatskih odnosa bez čijeg razrešenja sve ostale manifestacije su samo provizorne političke kulise za dnevnu upotrebu. Naša tzv. Liberalno-građanska elita je i ovoga puta demonstrirala svoju nameru da pokaže odabranoj a samim tim i elitnoj hrvatskoj publici pravo lice Druge-građanske Srbije jer glavna tema ove tzv. Kulturne a u svojoj osnovi propagandno-političke manifestacije jeste prikazivanje aktivizma i društvenog angažmana kao otpora Miloševićevoj diktaturi, alternativnu kulturnu scenu, antiratne filmove, studentske proteste devedesestih i nultih godina. Na taj način se stiče posvečeno pravo da se učestvuje na tzv. Danima srpske kulture u Zagrebu, kako bi se pokajnički pokazalo da nisu svi Srbi podržavali režim socijalističke partije, srpsku agresiju na Hrvatsku i da odabranoj zagrebačkoj publici otkriju da u tom dobu ozloglašene velikosrpske Srboslavije nisu živeli u Srbiji samo krvoloci žedni hrvatske krvi i agresori po vokaciji. Rade Dragojević glavni sekretar Srpskog Kulturnog Društva Prosvjeta je tvorac promotivne kampanje ove politički inspirisane manifestacije čiji je program po prvi put štampan na čirilici i to je za njega čista provokacija. . Očigledno da je provokacija u pitanju kada književniku iz Beograda predlaže da govori na engleskom, kasnije bi usledio prevod na na hrvatski jezik jer srpski nije zvanični jezik u Hrvatskoj a i inače ga ljudi teško razumevaju. U hrvatskoj štampi je postavljeno pitanje kako će mladi ljudi u Hrvatskoj razumeti odabrane alternativne programe kada su pisani na nepoznatom pismu a što je prouzrokovalo veoma burne reakcije jer stanovnici glavnog grada Hrvatske ne mogu da se snađu u tim egzotičnim čiriličnim znakovima. Radi se o pismu srpskog naroda koji vekovima živi u Hrvatskoj a i ovo sporadično korišćenje ćirilice na manifestaciji srpske kulture doživljava se kao provokacija i egzotika. Kao da se ne radi o poštovanju osnovnih ljudskih prava i prava srpskog naroda u Hrvatskoj da slobodno koristi svoj jezik i pismo i razvija autentičnu kulturu. Bio bi red da se uloži minimalni napor da se upozna pismo ljudi koji tolike godine žive sa nama , kaže Dragojević. Razumevanje čirilice bez prevoda označava se kao ozbiljna štih proba za prihvatanje ove nečuvene provokacije. . Međutim, ministar kulture Srbije Nebojša Bradić nije propustio da na ovoj egzotičnoj manifestaciji naglasi prednosti zajedničkog govornog područja Srba i Hrvata, samo se nije odredio prema tome da li i kako treba prevoditi te čudnovate čirilične znake i da li i naša čirilica spada u zajedničko govorno područje, koje postoji još samo u glavama naših političkih i državnih funkcionera , kao odjek davno propale jugoslovenske politike nerazrušivog bratstva i jedinstva naroda i narodnosti. Ali tzv. Dani srpske kulture su i koncipirani tako da ne pokažu probranoj elitnoj zagrebačkoj publici svo bogatstvo i raznolikost srpske kulture već da se demonstrira da je u Srbiji postojao i postoji otpor i dalje domonirajućem velikosrpskom nacionalizmu i toliko cenjena politička korektnost ali i naš već poznati nacionalni nihilizam i mazohizam posebne i retke vrste, koji ne postoji u ovako izraženoj formi ni kod jednog susednog naroda na Balkanu. Treba samo videti spisak učesnika ove političko-pokajničke propagandne manifestacije i odmah se može utvrditi da se radi o autorima koji zadovoljavaju posebne kriterijume političke i ideološke podobnosti i oličavaju anacionalnu građansku orijentaciju u našoj politici ali i u kulturi. Posebno je zanimljivo da je od svih značajnih i uglednih srpskih pisaca u Zagrebu našu književnost predstavljao osrednji pisac u stalnom pokušaju Vladimir Arsenijwvić. Očigledno je da on sasvim ispunjava unapred postavljene uslove političke korektnosti i ideološke podobnosti jer neće sigurno postavljati nepoželjna i politički nekorektna i necelishodna pitanja o položaju srpskog naroda u Hrvatskoj i poštovanju njegovih istorijskih , kulturnih i ljudskih prava, o položaju Srba povratnika koji su se u Hrvatsku vratili nakon izgona, o zaštiti imovine Srba prognanih u akciji Oluja i njihovom masovnijem povratku, o položaju Srpske Pravoslavne Crkve i pojavama prelaska u katoličanstvo. Ova pitanja svakako ne spadaju u korpus političke i ideološke korektnosti i podobnosti čiji je jedan od gorljivijih zagovornika upravo V. Arsenijević. On je očigledno sasvim prihvatljiv za probranu zagrebačku publiku jer je nedavno izjavio. ”Iako je produkcija hrvatskih knjiga na srpskom tržištu zavisila od nekolicine nezavisnih izdavača, interesovanje čitalačke publike i te kako je postojalo bezmalo potkrepljeno uzbuđenjeme zbog činjenice da autori dolaze odande. Ne može se osporiti činjenica da je hrvatska književnost u dosluhu s vremenom, da je savremenija, komunikativnija i zabavnija od srpske”Ovakvom otvoreno udvoričkom i neobjektivnom stavu( koje kompetencije poseduje V. Arsenijević da na ovakav način ocenjuje kvalitet srpske i hrvatskme književnosti) suprotstavićemo mišljenje Krune Lokotara- urednika hrvatske izdavačke kuće Algoritam jeer nam pokazuje onu političku konstantu koje u Hrvatskoj važi kao osnovni i nezaobilazni ideološki i politički aksiom. ” A simetrija u hrvatsko-srpskom sukobu nema. Rat se vodio u Hrvatskoj, naravno, još teži u Bosni i Hercegovini, krivnja nije kolektivna, ali valja imati na umu da su to bitno različite traume. Kolektivni interes za srpsku književnost u Hrvatskoj je manji otprilike onoliko koliko je srpska politika zaslužnija za rat”. Iskreno i dosledno, ima se šta naučiti, tako govore hrvatski intelektualci, poštujući univerzalni društveni konsenzus o domovinskom ratu za razliku od mnogobrojnih srpskih pisaca i javnih delatnika koji su na pozicijama hrvatske promiđbe o srpskoj agresiji na Hrvatsku i srpskom nacionalizmu koji i danas po njihovim tumačenjima predstavlja najopasniji faktor regionalne nestabilnosti. Još je Jovan Cvijić u analizi dinarskog tipa , kako piše Bojan Jovanović, govorio o pojavi moralne mimikrije koja se ogleda u prihvatanju tuđih kulturnih, religijskih i mentalnih odlikaa u okolnostima životne egzistencijalne ugroženosti. I upravo na primeru manifestacije Dani srpske kulture u Hrvatskoj možemo videti kako funkcioniše ta pogubna moralna i politička mimikrija u izvedbi naše”osveščene” i građanski pročišćene kulturne elite. Verovatno će na sledećim danima srpske kulture u Zagrebu sigurno učestvovati Ljiljana Šop jer je na susretu srpskih i hrvatskih pisaca u Beogradu u sedištu udruženja književnika u Francuskoj 7, izrekla svoju mantru pokajanja . ” Upravo sa ove adrese, tokom devedeste, mogle su se čuti nacionalističke tirade, govor mržnje, teror kulture. Srećom, u isto vreme, postojao je i glas razuma, otpor bezumlju i priznanje vlastitih grešaka”.
Postoje izuzetno važni, dramatični i sudbonosni trenuci u trajanju jednog naroda kada se mora izgrađivati nacionalno samopoštovanje i suprotstaviti se nadiranjnu nacionalnog mazohizma , kada mora da se kaže jednostavna i svima razumljiva reč-dosta. Dosta sa samoponižavanjem , dodvoravanjem i nacionalnim nihilizmom, prihvatanjem kolektivne krivice i gubljenjem osećaja za pripadnost srpskom narodu, rastakanjem naše istorijske svesti i nacionalnog identiteta, nelagodnosti i stalnog izvinjavanja kad se spomene pripadnost srpskom narodu, stvaranjem atmosfere u kojoj su Srbi jedini i sključivi krivci za razbijanje Jugoslavije, neprestanim uslovljavanjima kako bi Srbi pokazali da su narod koji će umeti da se pristojno i dostojno ponaša u evropskoj zajednici naroda, tonjenjem u gubitnički način mišljenja i ponašanja, gubljenjem i razaranjem nacionalnog samopoštovanja. U knjizi Kultura poraza Volfganag Živelbuš je napisao za nas izuzetno važnu rečenicu. ” Dok god gubitnička nacija ima komandu nad svojim nacionalnim identitetom, ona će tvrdoglavo odbijati da se povinuje zahtevima pobednika za moralnom i duhovnom predajom”.
